Tokoh
Pejuang KMM
Perjuangan
KMM banyak dipengaruhi oleh tokoh-tokoh yang tidak pernah kenal erti penat dan
lelah malah sentiasa cekal dalam menghadapi cabaran yang mendatang. Mereka
adalah tokoh yang sukar dicari ganti
iaitu Sutan Jenain, Onan Siraj, Hasan Haji Manan, Othman Mohd Noor,
Idris Hakim, Ishak Haji Muhammad dan Abdul Karim Rashid. Namun penulisan ini
memberi fokus kepada dua orang tokoh yang memainkan peranan penting iaitu Ibrahim
Yaakub (Yang Di Pertua KMM) dan Mustapha Hussain (Naib Yang Dipertua).
Ibrahim
Yaakub.
Ibrahim
Yaakub dilahirkan pada 1911 di Kampung Kertau, Temerloh, Pahang.[1]
Beliau mendapat pendidikan awal di kampungnya dan seterusnya melanjutkan
pelajaran di MPSI. Di sinilah beliau mula tertarik dengan soal-soal politik
tempatan dan luar negeri waktu itu. Ini adalah dari usaha-usaha beliau
mempelajari sejarah dan memerhatikan syarahan-syarahan dari guru-guru di MPSI
seperti Abdul Hadi Haji Hassan, Harun Mohd Amin, Zaaba, Nurdin Haji Harun,
Buyong Adil, O.T. Dussek dan sebagainya.[2]
Menurutnya, syarahan-syarahan mereka telah mendorong beliau dan empat orang rakannya
menyala-nyala perasaan nasional serta timbul rasa anti-imperealis. Mereka belajar berpolitik melalui surat khabar
persatuan sambil mendirikan kumpulan rahsia di antara sejumlah student Malaya
Borneo Utara di MPSI.[3]
Walaupun begitu kegiatan Ibrahim hanya terbatas pada rakan-rakan rapatnya
sahaja dan sebahagian besar penuntut di maktab tersebut tidak mengetahui tentang kegiatan mereka. Kegiatan mereka terbatas disebabkan oleh peraturan dan
disiplin yang terlalu ketat di maktab tersebut di mana setiap pelajar dan
pensyarah sentiasa diawasi oleh British. Pergerakan tersebut diteruskan oleh
Abd. Karim Rashid, Muda Muhd Amin, Abdullah Ibrahim dan lain-lain apabila
Ibrahim keluar dari maktab tersebut.[4]
Tamat
pengajian, Ibrahim telah berkhidmat sebagai guru di Bentong, Pahang. Di sini
beliau telah memasuki Kelab Melayu dan menjawat jawatan sebagai setiausaha sehingga
beliau berpindah ke Polis Depoh Kuala Lumpur pada 1934 atas permintaannya
sendiri.[5]
Oleh kerana semangat ingin membela kepentingan bangsa dan semangat anti
Britishnya, menyebabkan timbul perselisihan dengan J.D. Hastey, Komandan Polis
Depoh. Oleh itu, atas permintaannya sendiri pada November 1936, beliau telah
meletak jawatan dan pada Januari 1937 dan beliau bekerja dengan akhbar Majlis
di Kuala Lumpur dan memegang jawatan sebagai pengarang.[6]
Ketika semangatnya yang berkobar-kobar, peluang terbuka luas kepadanya apabila
pada Mei 1937 beliau telah dilantik sebagai Yang Dipertua KMM. Beliau terus
menerima tawaran itu kerana inilah masanya untuk bergiat dan berjuang dalam
politik tanah air. Pada dasarnya perlantikan itu berdasarkan ketokohan yang ada
padanya sebagai seorang wartawan dan bekas guru.[7]
Dengan perlantikan itu bemulalah kariernya dalam bidang politik tanah air. Setelah
dilantik sebagai Yang Dipertua KMM, langkah awalnya ialah bagaimana untuk
mengembangkan kesatuan tersebut. Untuk itu beliau telah mengarahkan dan
menghubungi Cikgu Md. Isa Mahmud supaya membentuk KMM negeri Melaka, Cikgu
Jaafar Sidek di Negeri Sembilan dan meminta Encik Isahak Hj. Muhamad di
Singapura serta KMM Selangor diuruskan oleh
Idris Hakim . [8]
Ini merupakan perancangan awal, sedangkan usaha-usaha mengembangkan KMM bermula
dengan nyata pada pertengahanan 1940. Ibrahim Yaakub telah meninggalkan Kuala Lumpur pada 2 Jun 1940,
untuk menjelajah ke seluruh negeri di Tanah Melayu dari Perlis dan Pattani
sampai ke selatan Singapura hingga ke Pulau Riau selama lebih setahun, dengan
tujuan menarik lebih ramai orang-orang Melayu menyertai KMM.[9]
Usaha-usaha
awal beliau ini penuh dramatik kerana ke mana sahaja ia sentiasa di ekori dan diawasi
oleh CID British.[10]
Oleh itu, beliau menyamar sebagai wartawan untuk mengelakkan dari disyaki. Di setiap
tempat yang dikunjungi itu beliau tidak putus-putus mengadakan syarahan yang
membangkitkan kesedaran kebangsaan dan menyeru mereka agar menyertai KMM untuk
kepentingan bangsa Melayu sendiri. Hasil dari usahanya selama lebih
setahun itu, telah membuahkan kejayaan
di mana KMM berjaya membuka beberapa cawangan di Pulau Pinang, Melaka dan
Sembilan negeri bersultan kecuali Perlis.[11]
Sebelum penduduk Jepun, Ibrahim telah mengadakan hubungan secara langsung
dengan pihak Jepun. Hubungan ini berlaku apabila Ibrahim menyedari bahawa
Britian tidak berupaya untuk menghadapi tentera Jepun apabila Jepun menyerang
Tanah Melayu. Untuk itu adalah lebih baik baginya bekerjasama dengan
Jepun.[12]
Kerjasama KMM menyebabkan pihak Jepun
telah memberi tawaran kepada Ibrahim dengan pemberian wang yang besar untuk
membolehkan Ibrahim membeli sebuah akhbar yang boleh digunakan untuk menjalankan
propaganda anti British. Jepun juga telah berjanji akan membantu KMM untuk mencapai
kemerdekaan. Janji-janji ini telah terima oleh Ibrahim dan melalui pemberian
wang sebanyak $18 ribu dari Jepun itu, telah digunakan untuk membeli akhbar Warta
Malaya pada Ogos 1941 yang kemudiannya digunakan oleh KMM untuk menjalankan
kempen anti British melalui beberapa ruangan dalam akhbar tersebut.[13]
Apabila
pihak British mengetahui Ibrahim mengadakan hubungan dengan Jepun dan tindak
tanduk Ibrahim dan pemimpin-pemimpin KMM itu dianggap mengancam kerajaan, maka
pada awal Disember 1941, beliau serta rakan-rakannya dalam KMM telah ditangkap
dan dipenjarakan di Singapura. Ini bermakna sedikit sebanyak telah menjejaskan
perjuangan KMM. Walaupun begitu setelah
Jepun menguasai seluruh Tanah Melayu dan Singapura, Ibrahim telah dibebaskan oleh pihak Jepun. [14]
Pada
tahun 1943, apabila Jepun menubuhkan tentera sukarela Giyu Gun (PETA) sekali
lagi Ibrahim berperanan penting apabila beliau dilantik sebagai Leftenan
Kolonel.[15]
Dengan jawatan ini beliau telah berusaha untuk menarik lebih ramai orang-orang
Melayu menganggotai pertubuhan baru tersebut. Dalam hal ini, dia memberikan
keutamaan kepada tokoh-tokoh dan anggota-anggota KMM pimpinannya dalam
pemilihan yang dijalankan setelah mempelawa mereka itu menerusi kawat terlebih
dahulu. Sebenarnya dengan penubuhan Giyu Gun ini, memberi peluang kepada
pemuda-pemuda Melayu khasnya anggota KMM untuk menimba pengalaman dan selok
belok ketenteraan dan pentadbiran. [16]
[1] Ibrahim Yaakub
juga terkenal dengan nama penanya sebagai IBHY, Silawatan dan Indera yang
digunakan dalam penulisannya di Warta Malaya dan Majlis. Sementara di Indonesia
pula beliau terkenal dengan nama Iskandar Kael dan nama penanya Agastja. Lihat,
Mashhor b. Kaslain, Perjuangan Kesatuan Melayu Muda dalam perkembangan politik Melayu 1937-45,
Pulau Pinang, Universiti Sains Malaysia, 1986, hlm 50.
[2] Ibrahim Haji
Yaakob, Melihat Tanah Air…, hlm 30.
[3] Ibrahim Haji
Yaakob, Melihat Tanah Air…, hlm 30.
[4] Insun Sony
Mustapha, Memoir Mustapha Hussain…, hlm 208.
[5] Insun Sony
Mustapha, Memoir Mustapha Hussain…, hlm 208-209.
[6] Ini adalah
sesuai dengan jiwanya kerana beliau sebelum ini adalah seorang penulis. Pada
masa inilah beliau berpeluang bergaul dan bertemu dengan tokoh-tokoh politik
Indonesia seperti Sultan Jenain, Tan Melaka dan sebagainya sehingga menambahkan
semangat anti kolonialismenya dan semngat ingin membebaskan tanah air dari
penjajahan. Lihat, W.R. Roff, Nasionalisme
Melayu…, hlm 254.
[7] W.R. Roff, Nasionalisme
Melayu…, hlm 253.
[8] W.R. Roff, Nasionalisme
Melayu…, hlm 254-255.
[9] Insun Sony
Mustapha, Memoir Mustapha Hussain…, hlm 210.
[10] Beliau pernah
dipanggil oleh seorang Pegawai Polis untuk diberi amaran atas kgiatan yang
dilakukannya. Lihat, Roslan Saadon, Gagasan
Nasionalisme Melayu Raya…, hlm 124.
[11] Firdaus Haji
Abdullah, Radical Malay Politics; Its
Origin And Early Development,
Petaling Jaya, Pelanduk
Publications, 1985, hlm 65.
[12] Cheah Boon
Kheng, The Japanese Occupation Of Malaya,1941-1945:Ibrahim Yaacob
and the struggle for Indonesia Raya, Pulau Pinang, Universiti Sains
Malaysia, 1982, hlm 95-96.
[13] Cheah Boon
Kheng, The Japanese Occupation Of Malaya…,
hlm 98.
[14] Ramlah Adam, Kemelut
Politik Semenanjung Tanah Melayu, Kuala
Lumpur, Penerbit Universiti Malaya, 1998,
hlm 110.
[15] Pasukan Giyu
Gun dilatih supaya bersemangat tinggi, cintakan tanahair dan bersifat anti
penjajah. Jesteru, terdapat 5 Prinsip yang diterapkan di dalam latihan yang
perlu dihafal oleh pelatih Giyu Gun. Pertama, akan taat kepada empayar Nippon
bagi mengatasi segala masalah. Kedua, akan menyerapkan dan menunjukkan semangat
tentera Nippon. Ketiga, akan menjalani latihan dengan mengikut model askar
Jepun. Keempat, akan mempertahankan semenanjung dengan pasukan Maharaja sebagai penggeraknya. Kelima akan
menyumbangkan tenaga ke arah kemakmuran Malaya dan Asia Timur Raya. Lihat, Roslan
Saadon, Gagasan Nasionalisme Melayu Raya,
hlm…129-130.
[16] Ramlah Adam, Kemelut Politik …, hlm 110-111.
No comments:
Post a Comment